Vielha, 28 de junhsèga de 2017.- Era Universitat de Lhèida en collaboracion damb eth Conselh Generau d’Aran, era Deputacion de Lhèida e er Institut d’Estudis ilerdencs, a organizat deth 24 ath 28 de junhsèga ena aubèrja Era Garona de Salardú eth cors “Es aigües termaus e mineromedicinals des Pirenèus centraus: aplicacions terapeutiques”.

Er objectiu principau deth cors a estat presentar es concèptes e es estruments entà estudiar er origen, eth foncionament e es aplicacions ludiques e terapeutiques des aigües termaus e mineromedicinals. En tot descríuer es procèssi qu’intervien en sòn origen e era composicion fisicoquimica des aigües termaus e mineromedicinals, atau coma era sua explotacion avienta, entà assegurar en temps era preservacion deth recors e era constància des caracteristiques fisicoquimiques.

Eth cors s’a orientat a estudiants e professionaus de disciplines naturalistes, d’engenharia, de gestion de recorsi naturaus, d’aplicacions terapeutiques des aigües termaus e mineromedicinals, gestors toristics e ambientaus, gestors de balnearis e spa, fisioteràpia, Trabalh Sociau e Infermeria, e a toti aqueri que an curiositat entà gaudir dera natura.

Eth modèl de foncionament hidrogeologic ei identic en toti es sistèmes termaus dera Val d’Aran. Era aigua s’infiltre en còtes superiores as 2.000 mètres (còtes determinades a compdar des percentatges d’O18 e deuteri deth fluid termau) e s’infiltre, fòrça lentaments, a trauès des fractures presentes en massís de granodiorites enquia prigondors estimades entre 2.500 m. e es 4.000 m. a on se desvolòpe eth jadiment geotermic e es sues aigües presenten ua temperatura e ua composicion fisica e quimica caracteristica de cada sistèma. Era temperatura der aigua termau en jadiment geotermic oscille entre 70º C. e es 110º C.

Era preséncia de granes fractures facilite er ascens rapid der aigua termau vèrs ara superfícia en tot dar lòc as gotilhs termaus que se placen enes marges des hons des vals fluviaus. Era temperatura d’emergéncia des fluids termaus enes gotilhs ei era foncion dera sua velocitat d’ascens e dera sua barreja damb aigües heiredes superficiaus. Atau, podem trobar temperatures d’emergéncia naturau comprenuda entre era 29ºC. E era 50ºC.

Era edat des aigües termaus ei d’apropetz des 11.700 ans.

Es romans ja inicièren era explotacion e utilizacion terapeutica de quasi era totalitat des surgències termaus des Pirenèus.

Es surgències des banhs de Tredòs se placen ena còta 1.790 m. en tot èster eth balneari mès naut d’Euròpa. Es sues aigües son indicades peth tractament d’afeccions dermatologiques (es sulfobacteries presentes enes sues aigües favorissen es sistèmes de defensa dera pèth), atau coma, peth tractament des articulacions e des vies respiratòries.

Es banhs d’Arties son, actuauments, ues installacions d’usatge ludic que se placen apròp der ancian balneari en runes. Podem observar enes sues aigües ua grana proliferacion de plancton termau motiu peth que son fòrça indicades entàs afeccions dermatologiques e tanben entath tractament as problèmes des articulacions.

Es gotilhs termaus de Les vien a èster utilizades pes romans enes sègles III e IV. Sigueren visitades per Pompeu e s’an trobat inscripcions d’arregraïment ara Deessa Lex. Dempús d’ua longa letargia sigueren reabilitades en sègle XIX. Actuauments, s’a bastit un centre termau modèrn, era Baronia de Les, a on se capten aigües a 300 mètres de prigondor damb ua temperatura de 30º C. e damb nauti contenguts eth silici e sulfhidric. Es aigües an estat declarades minero–medicinals e es sues indicacions terapeutiques son eth reumatisme, era artrosi, era artritis, problèmes dermatologics, deth sistèma de circulacion e es vies  respiratòries.