• Dempús de conéisher era aprobacion en Parlament dera Lei 8/2022, de 9 de junh, sus er usatge e aprenedissatge des lengües oficiaus en ensenhament non universitari, ena qué non se reconeish ar aranés coma lengua oficiau e, dempús de 38 ans d’Escòla Aranesa, s’elimine eth caractèr de “lengua veïculara e d’aprenedissatge” der aranés, en tot substituïr-lo per “lengua d’emplec curricular e educatiu abituau”, eth Conselh Generau d’Aran a decidit presentar ua iniciativa legislativa en Parlament tà exigir era modificacion immediata d’aguesta qüestion, per considerar-lo un atac dirècte ara lengua pròpria d’Aran e ath sòn autogovèrn, ath temps que resulte un grèuge comparatiu damb eth catalan, qu’òc que manten eth caractèr de lengua veïculara e d’aprenedissatge

• Eth Conselh Generau d’Aran a convocat aué, damb caractèr d’urgéncia, as centres e servicis educatius aranesi entà transmeter-les aguesta informacion, ath temps que les a presentat era declaracion institucionau que se sosmeterà a aprobacion en Plen de deman e que refuse eth tracte que recep er aranés en aguesta Lei, e reclamane que, de forma immediata, sigue modificada e se respècte era oficialitat dera lengua pròpria d’Aran, ua declaracion institucionau ara qu’eth sector educatiu aranés a balhat eth sòn supòrt explicit

• Era sindica d’Aran a hèt arribar aguesta setmana ua carta ara conselhèra de Presidéncia dera Generalitat entà manifestar eth refús deth Conselh Generau d’Aran a aguest hèt e reclamar era subsanacion d’aguest atac ara nòsta lengua pròpria

Era sindica d’Aran, Maria Vergés, e era conselhèra de Conseishement, Angelina Cases, s’an amassat aguest maitin damb es representants des centres e servicis educatius aranesi, entà informar-les qu’eth govèrn deth Conselh Generau d’Aran presentarà ua iniciativa legislativa en Parlament tà exigir qu’er aranés contunhe estant lengua veïculara e d’aprenedissatge en Aran, dempús d’auer coneishut qu’eth Parlament de Catalunya aprovèsse eth passat 9 de junh era  Lei 8/2022 sus er emplec e aprenedissage des lengües oficiaus en ensenhament non universitari, qu’elimine eth caractèr de lengua veïculara der aranés, per contra de çò qu’aguesta Lei òc que manten tath catalan e tath castelhan.

“Damb aguesta Lei, era nòsta lengua pròpria retrocedís dècades en sòn reconeishement e consolidacion ena escòla aranesa, que pòrte mès de trenta ans impulsant un modèl lingüistic d’èxit e que garantize qu’er escolanat aranés acabe era sua etapa d’educacion obligatòria damb eth mestreg de cinc lengües: es tres oficiaus, aranés, catalan e castelhan, e dues d’estrangères, franés e anglés” a manifestat era sindica d’Aran dempús dera amassada. Atau madeish higie que “ei un mensprètz e un atac dirècte ar aranés, que se trape en aguesti moments en ua situacion de desamparament totau a despièch d’èster reconeishuda coma lengua oficiau en tota Catalunya” ath temps qu’asseguraue que: “haram emplec des drets que mos balhe er article 80.1 dera Lei d’Aran sus era participacion deth Conselh ena activitat parlamentària e presentaram ua iniciativa legislativa entà exigir qu’aguesta Lei sigue modificada entà que se recupère eth caractèr de lengua veïculara e d’aprenedissatge ena escòla, e se respècte era oficialitat der aranés en Catalunya, autant per çò que hè ath compliment e desplegament efectiu dera normativa vigenta coma ara melhora immediata des recorsi e finançament”.

Ei per aguest motiu, afirmaue Vergés que: “deman, eth govèrn d’Aran portarà a debat en sòn Plen ua declaracion institucionau, que compde damb eth supòrt explicit des centres educatius aranesi, en defensa dera nòsta lengua e exigint que contunhe estant veiculara ena escòla, pr’amor que non ei tolerable aguest atac a ua lengua minoritària en grèu perilh coma ei er aranés” atau madeish, higie que “dera maxima institucion aranesa estudiaram totes es accions que siguen de besonh, entre es que i pòden constar, e atau ac avaloraram, era presentacion d’un conflicte en defensa dera autonomia d’Aran, atau e coma mèrque, enes articles 75 bis e següents, era Lei Organica 2/1979, de 2 d’octobre, deth Tribunau Constitucionau, entà protegir era nòsta lengua e eth nòste autogovèrn deuant de toti aqueri que volguen laminar es nòsti drets reconeishudi pes Leis”.

Atau madeish, era sindica  a hèt arribar aguesta setmana ua carta ara conselhèra de Presidéncia dera Generalitat entà manifestar eth refús deth Conselh Generau d’Aran a aguest hèt e reclamar era subsanacion d’aguest atac ara nòsta lengua pròpria.

Ei de besonh rebrembar que, deth govèrn d’Aran ençà, an estat innumerables es ocasions enes quaus s’a reclamat ara Generalitat de Catalunya ua melhora deth finançament e un reajust ena relacion entre Conselh e Generalitat entà possar eth lideratge deth Conselh Generau d’Aran en aguesta matèria.

“Era dotacion que recep actuaument eth Conselh Generau d’Aran entar aranés per part dera Generalitat ei de 100.000 euròs annaus, mentre qu’en pressupòst deth govèrn catalan entà 2022 a aumentat en 8 milions es hons destinadi entath catalan, uns recorsi qu’arriben ara as 38,8 milions d’euròs” a expausat era sindica, en tot híger que: “compdam damb ua Lei der Aranés que, de 2015 ençà, que non sonque non s’a desplegat, senon qu’a laminat es competéncies deth Conselh Generau d’Aran sus er aranés, en tot provocar que siguen compartides damb era Generalitat, quauquarren qu’a generat grèus problèmes, confusions e contradiccions a causa dera mala praxis en matèria de politica lingüistica qu’era Generalitat a amiat e amie a tèrme” en tot manifestar que “era volontat deth govèrn d’Aran a estat tostemp era de cercar consensi e acòrds, totun, dempús deth temps, comprobam que, non sonque non i a auanci, se non que reculam en reconeishement efectiu”.